اوضاع و احوال این روزهای «ایران» از سزارین غیرضروری گرفته تا مرگ توله‌هایش و اخبار جعلی بارداری‌ او از بسیاری جهات به زندگی ایرانیان در دولت انتصابی ابراهیم رئیسی شباهت دارد. در هر دو مورد، دولتی‌ها با وعده‌ها و ادعاهای دروغین برای خود زمان می‌خرند و ناکارآمدی‌شان را لاپوشانی می‌کنند و از پاسخگویی شفاف به افکار عمومی هم طفره می‌روند.

زمستان ۱۴۰۱ بود که مسئولان سازمان حفاظت محیط‌ زیست خبر دادند ایران باردار است. علی سلاجقه، مدیر این سازمان، نیز اسفند ماه این خبر را تایید کرد. حالا در روزهایی که همه منتظر وضع حمل ایران‌اند، خبر می‌رسد او اصلا باردار نیست و سلامتی‌اش هم در هاله‌ای از ابهام قرار دارد؛ زیرا ممکن است توله‌هایش سقط شده باشند.

بر مبنای گزارش‌های سازمان حفاظت محیط‌ زیست، ایران در سال ۱۳۹۶ از قاچاقچیان گرفته و به مرکز تکثیر و بازپروری یوز آسیایی در پردیسان تهران منتقل شد. این یوزپلنگ ماده حدود سه سال در پردیسان بود. مسئولان سازمان حفاظت محیط‌ زیست حدود دو سال پس از نگهداری ایران در شرایط تحت حفاظت، خبر دادند که او آماده جفت‌گیری است. در ابتدا قرار بود جفت‌‎گیری بین ایران و کوشکی، یک یوزپلنگ نر، انجام شود اما کوشکی مسن‌ بود و این پروژه در نهایت با شکست مواجه شد.

پس از آن، ایران را به زادگاهش در توران بازگرداندند تا تحت حفاظت، با یوزپلنگ دیگری به نام فیروز جفت‌گیری کند. فیروز و ایران از اوایل سال ۱۴۰۰ با یکدیگر مواجه شدند. ابتدا ایران در مقابل فیروز از خود دافعه نشان می‌داد اما پس از مدتی، نخستین جفت‌گیری موفقیت‌آمیز دو یوزپلنگ در پارک ملی توران ثبت شد. پس از آن هم خبرهای مربوط به بارداری ایران بیرون آمد.

اردیبهشت ۱۴۰۱، انتظارها برای تولد توله‌های ایران به پایان رسید اما خبر سزارین صحرایی ایران دوستداران و کنشگران حیات‌ وحش را در بهت و نگرانی عمیق فرو برد. نگرانی‌ها و شگفتی‌ها وقتی بیشتر شد که مسئولان سازمان حفاظت محیط‌ زیست پس از گذشت حدود پنج روز از زایمان ایران، از نر بودن توله‌ها خبر دادند؛ حال‌ آنکه پیش‌تر ادعای ماده بودن آن‌ها مطرح شده بود. دولتی‌ها درباره سزارین صحرایی ایران‌ هم مدعی شدند که یوزپلنگ ماده به دلیل شرایط فیزیکی امکان زایمان طبیعی نداشت.

در سوی دیگر این ماجرا، متخصصان حیات‌ وحش و کارشناسان بودند که هشدار دادند ممکن است در اثر سزارین صحرایی، امکان بارداری ایران برای همیشه از بین برود؛ اما دولتی‌ها این موضوع را رد کردند.

پیروز و برادرهایش ۱۱ اردیبهشت ۱۴۰۱ به دنیا آمدند. آن‌ها از همان لحظه‌های اول از شیر مادر محروم شدند؛ زیرا تماس دست انسان با توله‌ها هنگام سزارین موجب شد ایران فرزندانش را پس بزند و از شیر دادن به آن‌ها خودداری کند. این یوزپلنگ ماده خود نیز بیمار و رنجور بود.

دو برادر پیروز همان ابتدا جان باختند. خود او نیز که به نماد امید ایرانیان برای تاب‌آوری تبدیل شده بود، پس از ماه‌ها دست‌وپنجه‌ نرم کردن با مرگ، در اسفند ۱۴۰۱ جان باخت.

دروغ دوم علی سلاجقه «بهتر شدن وضعیت یوزپلنگ ایرانی در یکی دو سال اخیر» بود. این ادعا نیز دستمایه طنز بسیاری از کاربران در رسانه‌های اجتماعی قرار گرفت؛ به‌خصوص اینکه طی همین مدت چندین یوزپلنگ به دلیل ناکارآمدی جان باختند.

دروغ سوم علی سلاجقه هم تایید بارداری مجدد ایران بود. طبق پیش‌بینی‌ها، قرار بود یوزپلنگ ماده در سالروز تولد پیروز و برادرهایش بار دیگر زایمان کند اما در کمال تعجب، خبر رسید که ایران اصلا باردار نیست.

این خبر را پیام محبی، رئیس بیمارستان‌ دامپزشکی تهران، به نقل از پیتر کالدول، دامپزشک آفریقایی، اعلام کرد و به خبرآنلاین گفت: «بر اساس شواهد و قرائنی که به دستمان رسیده، کالدول ایران را سونوگرافی و اعلام کرده است که این یوزپلنگ باردار نیست.» به گفته محبی، مشخص نیست خبر بارداری ایران که سازمان محیط‌ زیست اعلام کرد، از ابتدا اشتباه بود یا توله‌های این یوزپلنگ ماده پیش از تولد سقط شده‌اند.

پس از اعلام این خبر، غلامرضا ابدالی، مدیرکل دفتر حفاظت و مدیریت حیات‌ وحش سازمان حفاظت محیط‌ زیست، نیز در گفت‌وگو با خبرگزاری ایسنا، باردار نبودن ایران را تایید کرد و مدعی شد که سازمان حفاظت محیط‌ زیست در هیچ مرحله‌ای، خبر رسمی مبنی بر قطعیت بارداری این یوز ماده را منتشر نکرده است. او همچنین مدعی شد که باردار نشدن ایران پس از جفت‌گیری به دلیل سزارین نیست و جای نگرانی وجود ندارد.

به‌رغم ادعای این مقام دولتی، آنچه اکنون نگرانی‌ها را افزایش می‌دهد، این است که با از بین رفتن امکان بارداری ایران، یوزپلنگ آسیایی به پرتگاه انقراض نزدیک‌تر می‌شود؛ زیرا شمار یوزپلنگ‌های موجود معدود است و همین تعداد اندک نیز به دلیل ناکارآمدی حکومت، پیاپی در معرض خطر قرار دارند.

اوایل فروردین‌ماه در اثر یک حادثه رانندگی قابل‌پیشگیری در جاده میامی به سبزوار در استان سمنان، یوزپلنگ ماده‌ای به نام ماجراد در حالی‌ که سه‌قلو باردار بود، در دم کشته شد. پیش از آن‌ در مرداد ۱۴۰۱ هم یوزپلنگ ماده‌ دیگری در جاده عباس‌آباد در اثر تصادف جان باخته بود.

داده‌های آماری سازمان حفاظت محیط‌ زیست نشان می‌دهد که طی ۱۰ سال گذشته، دست‌کم ۱۰ یوز در جاده سمنان و ۲۰ یوز در کل جاده‌های ایران در اثر تصادف رانندگی جان باخته‌اند.

گونه‌های نادر حیات‌ وحش در ایران حتی اگر از تصادف‌های رانندگی هم جان سالم به در برند، مانند ایران با ادعای «تکثیر در اسارت» به مسلخ برده می‌شوند.